2021-ci ildə Dünya Su Günü "Suyu qiymətləndirək" devizi ilə qeyd olunub

22 mart - Dünya  Su Gününün keçirilməsi haqqında ilk təklif 1992-ci ilin iyununda Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərində keçirilmiş BMT-nin Ətraf Mühitin Mühafizəsi və İnkişafı Konfransında (UNCED) irəli sürülüb. BMT-nin Baş Assambleyasının 1993-cü il 22 fevral tarixli qərarına əsasən isə qeyd olunmağa başlanılıb.

2021-ci ildə Dünya Su Günü "Suyu qiymətləndirmək" devizi ilə qeyd olunub. Bu günün keçirilməsində məqsəd hər  kəsin təmiz su ilə təmin edilməsi və su ekosistemlərinin mühafizəsində hamını fəal olmağa çağırmaqdır. Həmin məqsədlə dünyanın müxtəlif yerlərində beynəlxalq, milli və yerli səviyyələrdə su resurslarından səmərəli istifadə sahəsində müxtəlif proqramlar həyata keçirilir.

BMT-nin planetin su ehtiyatlarının vəziyyətinə həsr olunmuş "Suyu qiymətləndirək" adlı yeni məruzəsində bildirilir ki, hazırda 2 milyard insanın təmiz içməli suya birbaşa çıxışı yoxdur. Ekspertlərin proqnozlarına görə 2000-ci ildən 2050-ci ilə qədər suya olan qlobal tələbat 55 faiz artacaq. 

BMT-də hesab edirlər ki, məhz bu yanaşma su resurslarının qorunmasına və planetin bütün sakinlərinin təmiz su ilə təmin olunmasına kömək edəcək.

"Su bizim ən qiymətli resursumuzdur,"mavi qızıldır", 2 milyard insanın ona bilavasitə çıxışı yoxdur. Su həm sağ qalmaq üçün lazımdır, həm də sanitariya sahəsində mühüm rol oynayır, cəmiyyətdə mühüm sosial və mədəni əhəmiyyətə malikdir", - deyə UNESCO-nun Baş direktoru Odre Azule bildirib.

"Suyun dəyəri böyükdür. Su ilə bağlı olmayan davamlı inkişafın bir dənə də aspekti mövcud deyil. Mənim üçün su müdafiə deməkdir", - deyə BMT-nin Baş katibi söyləyib.

O əlavə edib ki, içməli su, sanitariya, gigiyena, çirkab suları, transsərhəd idarəetmə, ətraf mühit daxil olmaqla, suyun istifadəsinin səmərəli şəkildə tənzimlənən dövrü bizi xəstəliklərdən qorumağa, layiqli həyat səviyyəsini təmin etməyə və iqlim dəyişikliyi və artan qlobal su tələbi ilə bağlı problemləri həll etməyə kömək edəcək.

Məruzə müəllifləri xatırladırlar ki, Avropa və Mərkəzi Asiya regionunda çoxlu sayda transsərhəd su resursları, o cümlədən iki və ya daha çox dövlətin ərazisində yerləşən çaylar vardır. Belə resurslardan istifadə edilməsi və saxlanması ölkələr arasında sıx əməkdaşlıq, o cümlədən bu sahədə ikitərəfli sazişlərin qəbul olunmasını tələb edir.

Məruzədə bildirilir ki, Kür çayı hövzəsi Azərbaycan və Gürcüstan üçün ən mühüm su mənbəyidir. Bu ölkələr transsərhəd əməkdaşlığın qiymətləndirilməsi metodologiyasını işləyib hazırlamış, daşqınlar ilə bağlı riskləri, potensial zərərləri və xərcləri, habelə su ehtiyatlarının birgə idarə olunmasından əldə olunan gəlirləri hesablayıblar.